Blog Layout

Jan 09, 2021

Mallegat

Ik kom er vaak langs en drink in de zomer graag een kopje koffie op het terras van de Pieper: het kruispunt van Prinsengracht en Leidsegracht, en de geboorteplaats van het Amsterdamse volkslied.  

Waar nu dit kruispunt is, eindigde tot halverwege de zeventiende eeuw de Prinsengracht bij de vestewal om de toenmalige stad. Er stond een molen en er was een klein sluisje naar de vestegracht, dat het Mallegat werd genoemd. Op de kaart van 1625 is de situatie goed te zien.

In de tweede helft van de zeventiende eeuw werd de Prinsengracht verder doorgetrokken. Ongeveer op de plaats van de vestegracht werd de Leidsegracht gegraven. Omdat het waterpeil in dit deel van de stad veel lager was dan dat van de rest van de stad (de rode boezem), bleef een sluis nodig. In plaats van het Mallegat kwam er een grote schutsluis. De kade waar schepen die moesten wachten voor het schutten aan konden leggen is nog steeds te zien.

Een sluis met wachtende boten vroeg natuurlijk om een café. Café de Pieper stamt uit 1665. Het pand is gebouwd door Jan Adriaanz. Buys, zoals op de gevelsteen van het café is te zien.

De brug die werd aangelegd over de nieuwe Leidsegracht stond al gauw bekend als de Bestedelingenbrug. De naam verwees naar het Aalmoezeniersweeshuis dat net over de brug stond (zie mijn eerdere blog). Maar in 2016 kreeg de brug de naam Pieter Goemansbrug, omdat Pieter Goemans op deze brug de inspiratie kreeg voor het lied ‘Aan de Amsterdamse grachten’. Een klein bordje op de brug herinnert daaraan.


Na 1872, na de aanleg van de Oranjesluizen, kon het waterpeil van de rode boezem gelijkgetrokken worden met dat van de rest van de stad en werd de sluis in de Prinsengracht buiten gebruik gesteld.


Verder lezen: https://www.theobakker.net/pdf/drooglegging.pdf, m.n. Jeanine van Rooijen, stageverslag 16 mei 1995, getiteld De drooglegging van Amsterdam.

Afbeeldingen: Stadsarchief Amsterdam.


Share by: