De voetbrug naar de dropfabriek

Voor de renovatie

De Looiersgracht heeft drie bruggen. Brug 102 ligt in het midden. De Looierssluis (brug 103) ligt bij Prinsengracht en de Tetje de Jongbrug (brug 100) bij de Lijnbaansgracht. De laatste heeft zijn naam te danken aan de eerste vrouwelijke hoofdcommissaris van politie, benoemd in 1974. De eerste versies van de drie bruggen zijn gebouwd toen de Looiersgracht in het begin van de 17^e-eeuw werd aangelegd. Ze zijn te zien op de kaart van Balthasar Florisz. uit 1625. De geschiedenis van de huidige brug 102 gaat terug tot 1886.

Afbeelding links 1625, afbeelding rechts 1886.

Klene, drop en suikerwerk

Het drukst is het op de voetbrug ongetwijfeld geweest tussen 1915 tot 1986. In die periode, ruim zeventig jaar lang, rook het in de omgeving van de brug naar suiker. Aan de Looiersgracht stond toen namelijk de Klene drop- en suikerwarenfabriek. De geschiedenis van Klene begon in 1876 op een zolderkamer in Rotterdam, waar Johannes Coenradus Klene‏‎ (1843- 1915) de eerste snoepjes ontwikkelde. Zijn zoon en opvolger Fredericus Johannes Klene (1875-1948) verhuisde het bedrijf naar Amsterdam. 

Bijna alle medewerkers, in 1937 waren het er 350, kwamen uit de Jordaan en maakten dagelijks gebruik van brug 102.  

Klene maakte indertijd onder andere griotten, toverballen en de eerste rolletjes snoep: Frujetta’s. Tante Klaar deed de griotten met de hand: ‘Een vreselijk priegelig werk. Dat spul kleefde aanmekaar!’ En Ome Henk kleurde de toverballen. Eenmaal per week moest hij assisteren bij het lossen van nieuwe suikervoorraden ‘dan zag je eruit als Sneeuwwitje’.

Klene’s rolletjes zoute drop waren ‘het middel tegen hoest en verkoudheid’. En voor een pijnlijke maag was er het Nederlandsche Maagpepermunt.

De werknemers mochten geen dropjes of snoep mee naar huis nemen. Bij de uitgang van de fabriek moesten ze een knikker trekken uit een toverballenautomaat. Trokken ze een rode knikker dan werden ze gecontroleerd. De neefjes Carel Verbrugge en Johnny van Musscher werden beiden betrapt en op staande voet ontslagen. We kennen ze nu als Willy Alberti en Johnny Jordaan.

Klene reclame

Van de vele dropfabrieken die Amsterdam in de vorige eeuw telde was Klene de laatste die de stad in 1986 verliet. Sinds 1945 wordt het bedrijf, anders dan de reclames doen denken, niet meer geleid door de familie Klene. De namen, plaatsen en dateringen die in de reclames worden gebruikt, zijn weliswaar ontleend aan de geschiedenis, maar worden behoorlijk door elkaar geschut. Op de verpakking van voor export bestemde drop begint bijvoorbeeld het Klene verhaal in 1876 niet in Rotterdam, maar aan de Looiersgracht.

Terug naar de brug

De huidige renovatie van brug 102 is de tweede, want ook in de winter van 1960 op 1961 werd de brug vernieuwd. Enkele kleine details uit 1886 werden toen veranderd. De oude balusters (verticale spijlen) werden hergebruikt

In 1995 werd de brug een gemeentelijk monument. Vanwege de vrijwel integrale herbouw van het ontwerp uit1886 heeft de brug, zo werd geoordeeld, een positieve beeldwaarde en de balusters hebben ook een materiële waarde. Bovendien komt de houten pijler constructie van de brug niet veel meer voor.

Bij de huidige renovatie worden de bestaande fundering en draagconstructie gehandhaafd, worden de houten pijlers en de balusters en leuningen hersteld, en worden het dek en enkele andere houten onderdelen vervangen. De nieuwe houten brugdekdelen worden voorzien van groeven, die worden gevuld met een epoxy-antislipmateriaal. Minder glibberen dus in de winter! Volgens de aanvraag omgevingsvergunning zijn de geschatte kosten van de renovatie 240.000 Euro.

Bronnen: Gemeente Amsterdam, aanvraag omgevingsvergunning. Maarten Hell & Marius van Melle (2020), Looiersgracht 47. Snoepfabriek Klene in de Jordaan, Ons Amsterdam.