Een nieuwe sloot
Waar nu de Elandstraat is, was voor de aanleg van de grachtengordel en de Jordaan het Margrietepad. Vanuit de oude binnenstad kwam je op het Margrietepad via het iets noordelijker gelegen Jan Hanzepad (ongeveer waar nu de Lauriergracht is). Dat pad was via een klein bruggetje over de vestinggracht verbonden met de oude stad.

Toen de Jordaan in 1613 binnen de stadsgrenzen kwam te liggen, werden de rond het Margrietepad gelegen sloten gedempt en het Margrietepad werd de Elandstraat. Ten zuiden van de Elandstraat werd een nieuwe gracht, de Elandsgracht, gegraven. Op het bolwerk Nieuwkerk aan het einde van de nieuwe gracht werd de Grote Stinkmolen gebouwd, bedoeld voor de zeemleerproductie.

Het is aan de leerlooiers te danken dat er vervolgens tussen de Elandstraat en de Elandsgracht een nieuwe sloot kwam. De Vroedschap bepaalde in 1615 ‘dat de seemleertouwers, gelegen in de Elantsstraet, sullen mogen achter haer erven, door haer eygen gront, op haer eygen kosten, graven een sloot, lopende uyt de Lijnbaensgraft door een riool in de Elantsgraft’. Een afwateringssloot dus. Leerlooierijen leverden nogal wat vies afvalwater op. De officiële naam schijnt Elandsloot te zijn geweest, maar de meest gebruikte naam was Elandstinksloot.

Op 27 juli 1679 ging de buurt in de hens. Na een blikseminslag vlogen rond de 50 huizen en loodsen in de brand. In het midden de Elandsloot, links de Elandsgracht en rechts de Elandstraat. Met behulp van de brandslangen van Jan van der Heyden kon de helft van de gebouwen gered worden. De prent is van zijn hand. 

Van sloot naar straat

Halverwege de 19^e eeuw besloot  men de sloot te dempen en het werd een straatje: de  Lijnbaanstraat. In de Lijnbaanstraat zie je nu nog enkele van de bedrijfjes die hier vroeger zo veel waren, maar ook een nieuw blokje van drie huizen (Hof van Eland), dat in 2013 de Amsterdamse Nieuwbouwprijs kreeg. En verderop in het straatje is een doorkijkje naar het hofje Concordia-Zuid. Kortom, genoeg te zien!