Blog Layout

Nov 15, 2020

Liebe Leute, aber Schlechte Musikanten

Wie in deze corona tijd naar het Concertgebouw in Amsterdam gaat kan van te voren een video bekijken met Arnold, de chef anderhalve meter, in de hoofdrol. Hij legt uit hoe de coronamaatregelen zullen worden toegepast. Arnold vertelt onder andere dat je onderweg naar je zitplaats een drankje kunt meenemen: voor het eerst sinds 1888 mogen er weer consumpties mee de zaal in.


Hoe zat dat precies in 1888? De meeste Amsterdamse orkesten waren toentertijd gelegenheidsorkesten met een mix van professionals en amateurs en dikwijls niet erg gedisciplineerd. Het niveau was er naar. Als de violisten kans zagen hun strijkstokken tegelijk naar boven en beneden te bewegen dan leverde dat al een positieve recensie op. Door de bezoekers werd tijdens de concerten een drankje genuttigd, gerookt en op min of meer gedempte toon geconverseerd. Kortom, Amsterdam was aan het einde van de negentiende eeuw geen serieuze muziekstad. De uitspraak bovenaan deze column is van de componist Brahms die de Amsterdammers aardig en de paling lekker vond, maar voor de uitvoering van zijn muziek de voorkeur aan Utrecht gaf.


Dat veranderde nadat in 1888 het nieuwe Concertgebouw geopend werd. De jonge Willem Kes werd aangesteld als dirigent met als opdracht een Concertgebouworkest te vormen. Het betekende een ommekeer in het Amsterdamse muziekleven. Kes voedde zowel de musici als het publiek op. De orkestleden werden streng aangepakt en van de concertbezoekers werd verwacht dat ze geconcentreerd luisterden naar de muziek. Drankjes en rokerij waren niet langer toegestaan. Op 3 november 1888 gaf het orkest zijn eerste concert.


Voor de Amsterdammers was het wennen. Velen vonden de locatie van het Concertgebouw – buiten de stad tussen de weilanden - en de nieuwe aanpak ongezellig, maar de echte muziekliefhebbers namen de omgeving op de koop toe en waren enthousiast over de aanpak van Kes. Zij kregen gelijk. Bij het vertrek van Willem Kes in 1895 was het Concertgebouworkest klaar voor het internationale podium.


Foto's: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Share by: