Amerikaans ijs

Blog Layout

Mar 26, 2021

Amerikaans ijs

In het begin van de 20e eeuw groeide, mede omdat het maken en bewaren ervan makkelijker was geworden, de populariteit van consumptie-ijs. Naast het ambachtelijk ijs, gemaakt door banketbakkers en vervolgens ook door de Italiaanse ijsmakers die naar Nederland kwamen, werd ook het fabrieksijs populair. De eerste Amsterdamse ijsfabriek was gevestigd in het pand van de in 1876 opgerichte Amsterdamsche Melkinrichting op Prinsengracht 739-741. Na een fusie met enkele andere melkinrichtingen ontstond de Vereenigde Amsterdamsche Melkinrichtingen, oftewel VAMI. In 1923 werd begonnen met de fabricage van VAMI-ijs. Het werd gemaakt met Amerikaans materiaal en volgens Amerikaans recept. De ijsfabriek stond bekend als de modernste van Europa.

De consumptie van ijs had vanaf 1920 in de Verenigde Staten een enorme vlucht genomen. Het werd het Amerikaanse ‘comfort food’ toen met de zogeheten drooglegging alcohol werd verboden.

IJs verving de drank, hoewel er ook creatief werd omgegaan met de clandestiene verwerking van alcohol in ijs.

De auto’s om VAMI-ijs te vervoeren en de VAMI-ijskarren kon je overal in Amsterdam zien. En in de Kalverstraat op nr. 171 was er de VAMI-lunchroom waar je poffertjes kon eten met ijs toe.

Na de 2^e wereldoorlog werd VAMI overgenomen door Albert Heijn. Albert Heijn verkocht de ijsfabriek in 1962 aan Unilever en de fabriek aan Prinsengracht 739-741 werd opgedoekt. De lunchroom in de Kalverstraat sloot in 1978. Van de mooie gevel in de Kalverstraat is niets meer over. Maar de gevel van de ijsfabriek aan de Prinsengracht is bewaard gebleven. En ook de twee ernaast gelegen voormalige pakhuizen (met tuitgevel) van VAMI staan er nog.

Het pand in neo-renaissancestijl is in 1885 ontworpen door architect Eduard Cuypers. De top is uitbundig versierd, en heeft een erker en een torentje. Boven de ingang is een fries van beeldhouwer Emil Van de Bossche waarop de melkproductie is afgebeeld.

Noot: Eduard Cuypers en Emil Van den Bossche kwamen uit dezelfde kring van architecten en beeldhouwers als de bouwers van het hoekpand Leidsestraat - Keizersgracht, waar ik eerder over schreef. Dat is ook te zien.

Historische foto’s: archief Albert Heijn

< Older Post Newer Post >

‘De rots van Benthem danst’

By Mieke Lunenberg • 28 Apr, 2024

Op nr. 40 in de Sint Jacobsstraat is deze gevelsteen te zien. Hier woonde van 1660 tot 1691 Hendrick Ameshoff die uit Bentheim, net over de grens bij Enschede, kwam. Vermoedelijk handelde Hendrick in het zandsteen dat rond Bentheim werd gedolven en in Amsterdam erg gewild was.

De Hoeksteen in de Oude Looiersstraat

By Mieke Lunenberg • 08 Apr, 2024

In 1663 verhuisde Jacomijntje Pieters van Middelburg naar Amsterdam. Daar had haar man Pieter Cornelisz. Plockhoy zich na enige rondzwervingen in Engeland en Ierland gevestigd. Enkele jaren later woonde Jacomijntje in het Doopsgezinde armenhofje De Hoeksteen in de Oude Looiersstraat. Wat was er gebeurd?

Keetje Oldema

By Mieke Lunenberg • 12 Mar, 2024

In de Eerste Passeerdersdwarsstraat 51-65 staat het oudste nog bestaande Nederlandse voorbeeld van philantropische (sociale) woningbouw, bestemd voor arbeiders (het lichte complex rechts op de tekening). Het is in 1853 gebouwd door de architect Hendrik Hana in opdracht van de een jaar eerder opgerichte Vereeniging ten behoeve der Arbeidersklasse. Het is een klein complex van twaalf woningen, dat bedoeld was als een model voor grotere projecten.

Een schrijver en een burgemeester

By Mieke Lunenberg • 21 Feb, 2024

Hendrik Laurensz. Spieg(h)el was een van de belangrijkste Amsterdamse schrijvers en dichters uit de tweede helft van de 16e-eeuw en mede-oprichter van de rederijkerskamer De Eglantier. Rond 1600 liet hij door architect Hendrick de Keyser het huis op de afbeelding hierboven bouwen. Het stond aan de buitenzijde van het Singel. De stadsmuur was

Over Duvels en Kroketten

By Mieke Lunenberg • 29 Jan, 2024

Op het huidige Muntplein, waar Singel en Amstel elkaar ontmoeten, stond oorspronkelijk de Regulierspoort. Deze stadspoort, gebouwd rond 1485, was een van de drie hoofdpoorten van middeleeuws Amsterdam. De naam van de poort komt van het nabijgelegen Reguliersklooster.

Houtbouw in de stad

By Mieke Lunenberg • 09 Jan, 2024

In de middeleeuwen was Amsterdam een houten stad. In 1421 en 1452 waren er twee grote stadsbranden in Amsterdam. Precieze gegevens ontbreken, maar in 1421 zou meer dan een derde van de toen jonge stad verloren zijn gegaan. Zeker is dat de Nieuwe Kerk, de Heilige Stede, het Sint-Elisabethgasthuis, het Stadhuis en tenminste één huis in de Kalverstraat in vlammen opgingen.

Nu Syt Wellecome

By Mieke Lunenberg • 15 Dec, 2023

Mijn blogjes gaan eigenlijk altijd over onderwerpen waarvan nog iets terug te zien is in Amsterdam. Maar deze keer zou je daar voor naar Napels moeten gaan. Ik heb het in dit blogje over een schilderij dat Margriet Boelen in 1512 schonk aan het Kartuizer Klooster.

De geschiedenis van Keizersgracht 493

By Mieke Lunenberg • 22 Nov, 2023

Ooit stonden er op het perceel Keizersgracht 493 een koetshuis en stallen. Ze hoorden bij het dubbele woonhuis van burgemeester Andries de Graeff (1611 - 1678) op Herengracht 446, in de Gouden Bocht. Dit stadspaleis staat er nog steeds. Via de tussenliggende tuin kon de burgemeester van zijn woonhuis naar het koetshuis lopen. De Graeff was

De Rijtuigenhof

By Mieke Lunenberg • 27 Oct, 2023

Als je door het Vondelpark van Amsterdam-West naar Amsterdam-Zuid wilt, kun je verschillende routes nemen. Een daarvan is door de Rijtuigenhof. De Rijtuigenhof is genoemd naar de Amsterdamsche Rijtuig Maatschappij die vanaf de tweede helft van de 19-eeuw een groot terrein in deze buurt beheerde.

Zwitserse huisjes in Amsterdam

By Mieke Lunenberg • 13 Oct, 2023

In de tweede helft van de 19e-eeuw nam de gemeente Amsterdam diverse private ondernemingen over, zoals gas- en drinkwaterbedrijven. Daarnaast reorganiseerde de gemeente haar al bestaande taken, waaronder de geneeskundige armenzorg en de politie.

Amerikaans ijs

Follow Us